Interview Emma Ruth Rundle

Kwetsbare kracht

Met het album ‘Marked for Death’ zette de uit Los Angeles afkomstige Emma Ruth Rundle zichzelf vorig jaar definitief op de kaart als soloartiest. Haar door drone, shoegaze en folk gedreven muziek komt recht uit haar kwetsbare lichaam en het gekwelde hart. Geknakt is zij echter alleszins niet.

Soms is daar een album dat direct bij de eerste luisterbeurten al onder de huid gaat zitten. Waar de muziek weerhaakjes plaatst in de ziel en zich niet meer laat verwijderen, ondersteund door teksten die steeds dieper het hoofd en het hart indringen. ‘Marked for Death’ van de Amerikaanse Emma Ruth Rundle is zo’n plaat. Met regelmaat wordt een gebrek aan zeggingskracht en vertelvermogen in muziek verward met oprechtheid, maar de openhartigheid die Rundle tentoonspreidt in haar werk is krachtdadig in al haar pracht en raakt de luisteraar tot in het diepste wezen.

Leed

Als een gesprek met de bevlogen artiest dat oordeel alleen maar sterkt, is duidelijk dat we te maken hebben met een persoon die niet valt los te koppelen van wat zij creëert. ‘Don’t say this house is haunted / this house is haunted like hell on earth for me’ zingt Rundle in het nummer ‘Haunted Houses’ van haar album ‘Some Heavy Ocean’, en dat gaat op voor al haar solowerk.
Op ‘Marked for Death’ is zelfs sprake van een overtreffende trap daarvan. In acht nummers komen liefde, lichamelijk en geestelijk leed, verlies en de dood voorbij in prachtige poëzie omgeven door aangrijpende texturen van lagen gitaar. Het tot leven brengen van deze nummers tijdens haar optredens is voor Rundle vaak een aangrijpende ervaring. “Tijdens het schrijven van ‘Marked for Death’ was het een doel om een zo eerlijk en persoonlijk mogelijk album te schrijven. Als ik dat materiaal nu live speel, heb ik daar soms moeite mee. Het brengt me terug naar een aantal van de meer donkere hoeken van mijn leven en hoe ik die ervaren heb. Dat is wel eens een worsteling op emotioneel gebied, vooral als ik solo speel. Het mooie van alleen op het podium staan is dat het me de ruimte geeft om echt op te gaan in de nummers, om er geheel mee verbonden te zijn. Ik kan de nummers dan ook aanpassen aan het moment, aan hoe ik me voel. Dat is voor mij van essentieel belang. De laatste tijd heb ik in de Verenigde Staten veel gespeeld met een band, waarbij het meer om de groepsdynamiek gaat. Ook dan investeer ik veel emotie in het optreden, maar in emotioneel opzicht is het dan toch minder intens. De concerten worden er anders door: minder intiem, maar soms ook juist krachtiger en harder.”

Foto: Niels Tubbing

Kwikzilver

De open houding in haar muziek maakt Rundle in zekere zin kwetsbaar, zowel tijdens optredens als naar haar publiek toe. Het van haar afschrijven van ellende helpt haar om verder te gaan met haar leven, om zaken af te sluiten. Maar het steeds weer spelen van het materiaal is soms als het openhalen van oude wonden. Ook in haar interviews heeft Rundle dezelfde openheid en vertelt ze zonder terughoudendheid over problemen die ze heeft gehad met drank en drugs, over persoonlijk verlies en over haar aandoening adenomyose.
Op de vraag of haar eerlijkheid wel eens als een boemerang terug knalt, antwoordt Rundle bevestigend: “Ja, toch wel... Ik houd er eigenlijk niet van als mensen me vragen stellen over zaken die ik ooit eens heb gezegd. Ik heb een kwikzilveren geest als mens en als artiest, en vind dat ik de vrijheid heb om te veranderen van mening en van stijl. Dat is erg belangrijk voor me. Absolute waarheid bestaat niet, alles is toegestaan. Het hangt ook heel erg af van de stemming waarin ik me bevind op het moment dat mensen me vragen stellen. Soms kan ik transparant zijn en geef ik persoonlijke en uitgediepte antwoorden, maar soms ook gewoon niet. Wat betreft mijn teksten: ik spreek zelden over de betekenissen daarvan, omdat die me na aan het hart liggen. Toen ik opgroeide was ik vaak teleurgesteld in het muziekaanbod. Ik ben altijd erg bezig met teksten, ze zijn een integraal onderdeel van de totaalervaring. Ik ben een erg gevoelig persoon. Tijdens optredens heb ik het soms moeilijk – als ik erg moe ben, als ik niet gegeten en slecht geslapen heb… Dan komen de emoties extra hard binnen. Tijdens mijn tour voor ‘Some Heavy Ocean’ moest ik soms huilen tijdens een show. Als ik de muziek speel, word ik teruggebracht naar het moment dat ik het nummer schreef. En als dat een pijnlijk moment is, dan voel je dat... Het gaat uiteindelijk om de emotionele lading van de nummers, dus als ik dat voel tijdens het spelen dan betekent het dat ik een juiste staat bereik om de muziek over te brengen. Het ergste dat je kan overkomen is dat je een show speelt en niets voelt. Dan wordt een act.”

Foto: Niels Tubbing

Autonoom

Naast haar eigen werk, dat naast ‘Marked for Death’ bestaat uit het instrumentale album ‘Electric Guitar 1’ (2011) en het reeds genoemde, indringende ‘Some Heavy Ocean’ (2014), heeft Rundle een aardige muzikale reis achter de rug in verschillende bands, en niet de minste. Na het oprichten van The Nocturnes in Los Angeles komt ze in aanraking met Red Sparowes, waar zij als gitarist aanhaakt ten tijde van het album ‘The Fear Is Excruciating, but therein Lies the Answer’.
Samen met Greg Burns, bassist van die band, start ze in 2012 Marriages. Die band ontstaat als Red Sparowes wordt gevraagd om het voorprogramma te spelen van Russian Circles. Niet alle bandleden kunnen, maar dat weerhoudt Burns en Rundle niet. Speciaal voor het optreden schrijven ze het album ‘Kitsune’ en wegens positieve reacties besluiten ze daarmee verder te gaan. In 2015 brengt het tweetal, inmiddels aangevuld met drummer Andrew Clinco, opvolger ‘Salome’ uit. Daarnaast experimenteert Rundle nog als The Headless Prince Of Zolpidem, waarmee zij voornamelijk met vocale effecten en texturen speelt.
Hoewel er zeker een rode draad loopt door al haar werk, is ook duidelijk dat Rundle als artiest en als persoon in een constant proces zit. Dat proces is er voor Rundle over het algemeen niet eentje dat ze volledig heeft uitgedokterd. “Ik weet nooit precies waar ik heen ga, en houd er ook niet van als ik teveel wordt gekoppeld aan wat ik in het verleden heb gedaan. Elke keer als ik wel een plan maak, gebeurt er weer iets waardoor mijn leven verandert en ik mezelf op onverwachte plekken terugvind, zowel geografisch gezien als op psychologisch vlak. Tot voor kort was ik van plan om ‘Marked for Death’ op te volgen met een akoestisch album, waarvoor ik zelfs al lessen klassieke gitaar volgde en me richtte op het verbeteren van mijn finger picking skills. Maar het spelen met een band de afgelopen tijd heeft me weer doen verlangen naar een focus op volledige instrumentatie. Dus het is afwachten, de tijd zal het leren. Voorlopig heb ik eerst een lange tour in Europa voor de boeg, dus over twee maanden zal ik waarschijnlijk weer een ander persoon zijn. Wat ik wel kan zeggen is dat ‘Electric Guitar 2’ onderweg is. Ik zou verder een erg lang verhaal kunnen ophangen over hoe mijn muzikale reis me als persoon en muzikant heeft veranderd, maar uiteindelijk komt het er op neer dat ik nu een plek heb gevonden vanwaaruit ik krachtiger kan schrijven, en meer tot de kern kan komen. Deels komt dat doordat ik nu meer alleen schrijf en veel solo heb getourd. In een collectief werken is een geweldige ervaring, maar het kan ook moeilijk zijn om het momentum vast te blijven houden. Daarnaast ben ik een sterkere vrouw geworden en een autonomer mens.”

Foto: Niels Tubbing

Gemeenschap

Ondanks de groei in autonomie, speelt Rundle nu dus ook haar eigen werk vaker met een band, in plaats van solo. Dat heeft zijn voor- en nadelen. “Optreden met de band waarmee ik nu speel is een geweldige ervaring. Chuck French en Neil Keener, die ook in Wovenhand spelen en in de band Planes Mistaken For Stars, zijn er onderdeel van. Ook drummer Dylan Nadon van de band Git Some zit erin. Het samenspelen met hen op het podium en het onderweg zijn met hen haalt veel van de emotionele vermoeidheid weg waar ik normaal gesproken last van heb. De shows in Europa zullen deels met een band zijn, en deels solo.”
De band die haar tijdens de Europese tour zal ondersteunen is Jaye Jayle, die een deel van de tour ook als voorprogramma zal fungeren. Rundle heeft eerder in Europa getourd met Wovenhand, zowel met Marriages als met haar solowerk. In de Verenigde Staten heeft ze het podium gedeeld met onder meer Alcest, Russian Circles, Deafheaven en This Will Destroy You. Op het Dunk!festival staat ze samen met artiesten als Swans, Pg.Lost en God Is An Astronaut. De grote gemene deler tussen al deze bands en haar eigen werk lijkt de intensiteit waarmee de muziek wordt gebracht. “Wat al deze bands delen is een bepaalde sfeer, waarmee er een zekere emotionele lading ontstaat. Daarnaast is het natuurlijk allemaal door gitaar gedreven muziek, waar ik goed bij aansluit. Eerlijk gezegd denk ik dat het belangrijkste aspect gewoon vriendschap is. We zijn allen onderdeel van dezelfde gemeenschap en het is eigenlijk logisch dat je met je vrienden daarin optrekt.”
Nog twee grote namen in die gemeenschap zijn Dylan Carlson (Earth) en Kurt Ballou (Converge), waarmee Rundle een nummer heeft opgenomen. “Het werken met Dylan was een bijzondere ervaring en een grote eer. Net als de samenwerking met Kurt, bij wie we in zijn GodCity Studio te gast waren. Het opnemen was een vreemd proces voor mij: al samenspelende ontdekten we hoe we het nummer wilde hebben, maar het kwam er geweldig uit. In de toekomst staan nog een aantal samenwerkingen op de agenda, maar eerst wil ik Greg Burns weer bewegen om met Marriages aan de gang te gaan!”

Escapisme

Stil zitten is iets dat Rundle niet vaak lijkt te doen. De afgelopen jaren kwam elk jaar wel een album uit waaraan ze heeft meegewerkt, en ook in 2017 is daar al een eerste uitgave in de vorm van een split-ep met Jaye Jayle, ‘The Time between Us’.
Haar immer stijgende status, vooral na het uitbrengen van ‘Marked for Death’, zorgt ervoor dat ook steeds meer mensen iets van haar willen. Dat kan soms een tol eisen. “Het kan erg stressvol zijn, vooral in combinatie met het zakelijke en logistieke deel van het artiest zijn. Ik ben erg van de spontane aanpak en dingen aanpakken op het moment dat ze voorbijkomen, maar dat is weleens lastig. Zoals het doen van dit interview bijvoorbeeld. Ik vind het belangrijk en leuk om te doen, maar als ik aan het touren ben is het vaak lastig om te regelen. Ik ben daarom ook mijn label Sargent House erg dankbaar voor al hun steun en toeverlaat. Zonder hen, en Cathy Pellow in het bijzonder, had ik dit allemaal niet kunnen doen. Als rolling stone is het ingewikkeld om relaties te onderhouden, ik leef toch meestal in het moment. Aan de ene kant is het constant onderweg zijn een vorm van escapisme, van het ontsnappen aan dagelijkse beslommeringen, maar aan de andere kant is het moeilijk om creatief bezig te zijn. Schrijven tijdens een tour is vrijwel onmogelijk voor me. Wat dat betreft heb ik een haat-liefdeverhouding ermee.”
Waar Rundle ook vrijwel geen tijd voor heeft als ze onderweg is, is aandacht besteden aan haar beeldende kunst. Naast muziek maakt ze namelijk ook tekeningen, schilderijen, foto’s en ander beeldend werk. “Dat onderdeel van mijn leven is iets wat ik momenteel erg mis. Vroeger schilderde ik nog weleens als we in een busje rondreden, of ik maakte video’s om later te gebruiken, maar momenteel is dat allemaal wat teveel van het goede. Met mijn beeldende kunst ga ik vele verschillende kanten op, ik heb eigenlijk gewoon wat tijd op één plek nodig om daar een beetje lijn in te brengen en om dingen af te maken waar ik al geruime tijd mee bezig ben. Voor mij communiceert mijn beeldend werk iets totaal anders dan mijn muziek, ze zijn niet aan elkaar gerelateerd. Behalve dan wanneer ik een video maak voor een van mijn nummers, zoals voor ‘The Distance’.”

Foto: Kristin Cofer

ACLU

Een verschil met beeldende kunst en optreden als muzikant is ook de mate van verbinding met het publiek. Rundle is wat dat betreft onder de indruk van de performancekunstenaar Marina Abramović, die een zeer directe en persoonlijke verbinding zoekt met de toeschouwer. Als dat lukt kan er een overweldigende intensiteit ontstaan, iets dat muzikanten vaak ook opzoeken. “Ik heb in Californië aan een kunstacademie gestudeerd. Daar hield ik me veel bezig met performancekunst in relatie tot het publiek. Maar als muzikant op een podium is dat vaak lastiger, omdat er een scheiding wordt gecreëerd tussen de artiest en het publiek. Als ik solo speel probeer ik daar zoveel mogelijk doorheen te breken, om de verbinding te zoeken met de mensen.”
Dat doet ons denken aan een opmerking van Geoff Rickley van de band Thursday tijdens een concert ooit. Hij sprak over een arbitraire scheidslijn tussen de band op het podium en het publiek in de zaal. Band en publiek kunnen niet zonder elkaar bestaan en zouden de grens tussen hen in moeten laten oplossen. Rundle herkent het gevoel. “Het is niet eenvoudig dat voor elkaar te krijgen, maar als het lukt, als artiest en toeschouwer elkaar vinden, ontstaat er iets magisch.”
Zowel in haar muziek als in haar interviews komt Rundle over als een betrokken en empathisch persoon. In het huidige politieke en sociale klimaat in de Verenigde Staten kan zij het dan ook niet laten om zich uit te spreken. Onlangs bracht zij een exclusief nummer uit op haar Bandcamp-pagina getiteld ‘Forever the Setting Son’, waarvan de opbrengsten in zijn geheel naar de American Civil Liberties Union (ACLU) gingen. “Ik wil voorkomen dat ik ten prooi val aan verveling en de verbinding met de werkelijke wereld verlies. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat de huidige situatie in de Verenigde Staten geen grote impact heeft op mijn moreel. Vooral als vrouw is het verdomd moeilijk en deprimerend op het moment, maar we moeten hard blijven werken om het beter te maken. Iedereen kan een steentje bijdragen. Ik heb een T-shirt ontworpen dat ik verkocht tijdens de tour, waarvan de opbrengsten ook naar de ACLU gingen. Je merkte dat mensen dat waardeerden en het is fijn dat je op je eigen manier een bijdrage kunt leveren. Het deprimerende van de hele situatie is tastbaar op het moment, maar duurzaam kan en zal het niet zijn. Things will get better.”

Tekst: Niels Tubbing

Geschreven voor Gonzo (circus)